Al een poosje zagen de weerkaarten er positief uit wat betreft winterweer en liep de schaatskoorts alweer hoog op. Maar zoals vaker deze winter pakken de koude verwachtingen toch net wat 'zachter' uit. Toch wordt er nog wel wat gepresteerd deze winter.
Hellmanngetal
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: hoe koud een winter is, wordt bepaald door het Hellmanngetal. Juist, het Hellmanngetal, maar wat is het nou precies?
Het Hellmanngetal is dus een maat om te kijken hoe koud de winter is verlopen. Het Hellmanngetal wordt bepaald door te kijken naar de gemiddelde etmaaltemperatuur en dan het minteken weg te laten. Even een voorbeeldje: is de gemiddelde etmaaltemperatuur -3 graden, dan laten we het minteken weg en komen er dus 3 punten bij voor het Hellmanngetal.
Hoeveel Hellmannpunten hebben we dan nodig voor bijvoorbeeld een koude winter of juist een zachte winter. Het KNMI hanteert de volgende richtlijnen:
- strenge winter = meer dan 300 Hellmannpunten
- zeer koud = meer dan 160 Hellmannpunten
- Koud = meer dan 100 Hellmannpunten
- Een normale winter = tussen de 40 en 100 Hellmannpunten
- Zachte winter = tussen de 20 en 40 Hellmannpunten
- Zeer zacht = tussen 10 en 20 Hellmannpunten
- Buitengewoon zacht = minder dan 10 Hellmannpunten
In 2012 was het een periode zeer koud, zelfs delen van het IJsselmeer waren bevroren. Foto van Ton ten Brinke.
2012 vs 2014
De laatste jaren stelde de winter weinig voor en waren de winters over het algemeen zeer zacht tot buitengewoon zacht. Vorig jaar viel het wat dat betreft nog alleszins mee, want toen haalde we toch nog 36 Hellmannpunten binnen. Nog altijd een zachte winter dus. De laatste koude winter, volgens bovenstaande richtlijnen, dateert alweer van 1997. En ja, toen beleefden we de laatste Elfstedentocht.
Recenter komt de winter van 2012 bovendrijven, of liever gezegd de eerste twee weken van februari. Toen beleefden we bijna een Elfstedentocht en was het een periode echt goed koud. De winterperiode begon toen de laatste dagen van januari en duurde t/m 12 februari. In die gehele periode werden alle Hellmannpunten van dat jaar gescoord: 88,4 punten (nog steeds een 'normale' winter dus). Als we kijken naar De Bilt beleefden we die periode 7 nachten met strenge vorst en bleef de temperatuur bijna de gehele periode onder het vriespunt. Het koudst werd het in de nacht van 3 op 4 februari, toen vroor het in Flevoland (Lelystad) -22,9 graden. Dat tikt dus wel lekker aan wat betreft Hellmannpunten. Meer over deze nacht is hier te lezen.
In bijna het gehele land vroor het streng in de nacht van 4 februari (bron: KNMI)!
Maar zoals gezegd hebben we de laatste jaren vooral te maken met zeer zachte tot buitengewoon zachte winters en 2014 spant wat dat betreft echt de kroon. Er was dan niet of nauwelijks sprake van winterweer en het Hellmanngetal bleef staan waar het aan het begin van de winter mee begon: 0 punten.
En dit jaar?
Dit jaar stelt de winter ook nog zeer weinig voor, maar zo 'slecht' als 2014 zal dit jaar niet eindigen. Dat komt mede door de vorst van deze week, maar daar blijft het dan ook wel bij. Schaatsen op natuurijs zal mondjesmaat wel kunnen op bijvoorbeeld ondergespoten sintelbanen, maar meer dan dat zal het niet worden. Komende nacht gaan we waarschijnlijk de koudste nacht van deze winter beleven met lichte tot matige vorst. Mogelijk dat de temperatuur lokaal daalt naar zo'n -8 graden. De dagen daarna loopt de temperatuur overdag geleidelijk steeds wat verder op en gaat het in de nacht nog wel licht vriezen. Vrijdag gaat het mogelijk sneeuwen, maar in het weekend is het vervolgens typisch Hollands winterweer. Meer over het weer is hier te lezen.
Foto voorpagina: archieffoto Aad Hogenboom uit 2012.
