Momenteel is het op verschillende plekken in de wereld onstuimig. In de uitgestrekte gebieden van verschillende oceanen en zeeën woeden namelijk tropische stormen. Een korte opsomming: in de Arabische Zee bevindt zich cycloon Tej, in het zuidelijke deel van de grote Oceaan woedt cycloon Lola. In het oostelijke deel van deze oceaan, voor de kust van Mexico bevinden zich de tropische stormen Otis en Norma. Op de Atlantische Oceaan ligt orkaan Tammy. En tot slot broeit er wat in de Golf van Bengalen, wellicht dat daar later nog wel eens een tropische storm kan ontstaan die zich verder ontwikkelt tot een tyfoon.
De plekken waar tropische stormen actief zijn. De rode circel geeft aan dat er een mogelijke storm ophanden is. (bron: cyclocane.com)
‘What’s in a name?’
Wat een verschillende namen allemaal; orkaan, cycloon en tyfoon. Wat is het verschil? In feite is er maar weinig verschil. Het zijn allemaal tropische stormen, maar de naamgeving hangt af van het gebied waar ze voorkomen. Op de Atlantische Oceaan en in de oostelijke helft van de Grote Oceaan worden ze orkaan genoemd. In het Engels hurricane, waarschijnlijk afgeleid van Huracan, de Mayaanse god van de storm, wind en vuur. In het zuidelijke deel van de Grote Oceaan en ook in het zuidelijke deel van de Indische Oceaan worden de tropische stormen cycloon genoemd. Tot slot noemt men stormen in de zeeën rondom Azië: tyfoon.
Cycloon, tyfoon of orkaan - naamgeving is afhankelijk van het gebied waar ze voorkomen.
Hoe ontstaat een tropische storm?
Boven tropisch warm zeewater kunnen buien tot ontwikkeling komen. Wanneer deze buien zich gaan clusteren of groeperen daalt de luchtdruk in dat gebied en kan vervolgens een lagedrukgebied ontstaan. Wanneer de atmosfeer onstabiel genoeg is en de luchtdruk verder daalt wordt het hele proces versterkt. Er vormt zich vervolgens een tropische depressie en wanneer het proces verder doorgaat een tropische storm. Tijdens het ontstaan van een tropische storm begint ook de cyclonale draaiing van de buien rondom de lagedruk-kern. De luchtdruk in de kern zal verder dalen en de wind zal verder aanzwellen. De verschillende stadia van een tropische storm zijn hieronder aangegeven en hangen onder meer af van de windkracht, luchtdruk en stormvloed. Over het algemeen wordt de storm geclassificeerd aan de hand van de maximum doorstaande wind, ofwel de hoogst gemeten gemiddelde wind over 10 minuten.
Of het een tropische depressie, -storm of orkaan is - de classificatie volgens Saffir-Simpson. Hierbij is de windsnelheid (10 minuten gemiddelde) het meest bepalend.
Structuur van een orkaan, tyfoon of cycloon. Verschillende muren van buien en binnenin de kern, ook wel bekend als het oog.
Geen ‘tropisch geweld’ bij de Evenaar
Tropische stormen kunnen alleen ontstaan wanneer het zeewater een temperatuur heeft van 27 graden of meer. Zodra een orkaan of cycloon boven zeewater komt met lagere temperaturen nemen ze ook in kracht af, omdat de brandstof (warme en vochtige lucht) ontbreekt. In onze omgeving bereikt het zeewater niet zulke hoge temperaturen en dit is ook de reden dat orkanen hier niet ontstaan. Overigens ontstaan er ook geen tropische stormen op of dichtbij de evenaar. Dit heeft te maken met het feit dat de Corioliskracht bij de evenaar nul is en er geen rotatie plaats kan vinden.
Hoe gaat het verder
Cycloon Tej ligt nu nog boven de Arabische Zee, voor de kust van Jemen en gaat komende nacht aan land. Daar zal Tej veel regen en wind brengen. Het noodweer zal veel schade en wateroverlast veroorzaken.
Cycloon Tej voor de kust van Jemen (NASA, 22-10-2023)
Tropische storm Norma is beduidend minder krachtig, maar desalniettemin krijgt de noordwestkust van Mexico de nodige wind en regen te verwerken. Orkaan Otis blijft nog even boven zee en wordt pas aan het eind van deze week boven het zuiden van Mexico verwacht. Lola is nu een krachtige cycloon van de categorie 2 en trekt morgen over het eiland Vanuata (in het zuidelijke deel van de Grote Oceaan), met alle desastreuze gevolgen van dien.
Opname van cycloon Lola (NASA, 23-20-2023)
Orkaan Tammy scheerde afgelopen weekend langs de Benedenwindse Eilanden. Ook trok de orkaan langs Sint Maarten, volgens de berichten zonder al te grote schade. Tot slot komen er flink wat onweersbuien voor in de Golf van Bengalen, ten oosten van India. Er is een kans dat deze cluster met buien uitgroeit tot een tropische storm, wellicht nog tot een tyfoon. Mocht dat gebeuren, wat nog onzeker is, dan moet Bangladesh zich opmaken voor noodweer.
