Het gebeurde gisteren en het lijkt vandaag weer te gebeuren; Er wordt zonnig weer verwacht, maar op veel plaatsen blijft een dunne laag bewolking hangen, waardoor de zon er maar nauwelijks doorkomt. De oorzaak: uitsmerende stapelwolken. In deze blog leggen we uit wat dat zijn.
Haarlem, Marjon Adamidis
Het uitsmeren van stapelwolken kun je eigenlijk vergelijken met het smeren van boter op je boterham. Eerst ligt eerst een dik pakket boter op een stukje van je boterham, maar met je mes maak je dat dunner en smeer je het uit over de hele boterham. In het geval van meteorologie, werkt het ook (ongeveer) zo. Eerst hebben we een stapelwolk. Zo'n stapelwolk ontstaat door een stijgende luchtbeweging. In dit geval is dat door opwarming van het aardoppervlak.
Als het aardoppervlak opwarmt, wordt de lucht daar vlak boven ook opgewarmd. Die lucht is op een gegeven moment warmer dan zijn omgeving en gaat stijgen (want warmere lucht is lichter dan koude lucht). Zolang de lucht om de stapelwolk heen kouder is dan de wolk zelf, blijft hij stijgen. De wolk komt dus steeds hoger, maar dan gebeurt er wat bijzonders.
De wolk botst namelijk tegen een zogeheten subsidentielaag. Dat is een warmere luchtlaag die ontstaan is door dalende luchtbewegingen. Die dalende luchtbewegingen komen voor als er een hogedrukgebied in de buurt is. Zodra de bovenkant van een stapelwolk deze laag bereikt, is daar geen koudere lucht meer dan in de wolk zelf, en kan de wolk niet meer in de hoogte groeien. Als gevolg gaat de bewolking dus naar links en rechts en smeert deze als het ware uit. Als dit bij veel stapelwolken bij elkaar gebeurt, kan de zon voor een tijdje verdwenen zijn.
De situatie met de uitsmerende stapelwolken duur niet lang; De hogedrukinvloed neemt af omdat er vanuit het noordwesten een niet heel actief lagedrukgebied nadert. Daardoor verdwijnt de warme laag en kunnen de stapelwolken ook niet meer uitsmeren. Overigens betekent dat wel dat ze weer door kunnen stijgen totdat ze buien en zelfs onweersbuien kunnen worden. Dat gebeurt met name in het weekend. Maar we gaan de zon wel meer zien. En bij dat alles gaan de temperaturen weer stijgen naar zomerse waarden. Voor meer details kun je ons uitgebreide weerbericht lezen!
