De vulkaanuitbarsting in Tonga was afgelopen weekend even wereldnieuws. Indrukwekkende satellietfoto's van een enorme rookpluim sierden de media. Zo'n vulkaanuitbarsting moet toch wel gevolgen hebben voor het klimaat?
Hunga Tonga-Hunga Ha'apai
De Hunga Tonga- Hunga explodeerde enkele dagen geleden. Tonga werd zwaar getroffen, mede door een 1 meter hoge tsunami, die ontstond door de ontploffing. Ook meerdere landen rondom de grote oceaan zijn getroffen door een tsunami, al bleef de schade in deze landen beperkt door een goed waarschuwingssysteem. De schokgolf ging niet alleen door het water, maar ook door de lucht. Een halve dag later zorgde de drukgolf voor luchtdrukschommelingen in Nederland: Helemaal aan de andere kant van de wereld! De vulkaan zorgde er daarnaast voor dat de communicatie met het afgelegen eilandstaatje Tonga werd platgelegd. Tot op de dag van vandaag is het niet duidelijk hoe het met de inwoners in het eilandstaatje in de Stille oceaan is gesteld.
Luchtfoto's van Tonga bedolven onder een laag as.
Directe impact van vulkanen
De rookwolken van vulkaanuitbarstingen kunnen enorm hoog de lucht in gaan. Boven de 18 kilometer hoogte belanden alle deeltjes in de stratosfeer. De asdeeltjes zijn vaak na een paar dagen wel weer neergedaald, maar zwaveldeeltjes kunnen zo'n 1 tot 3 jaar in deze luchtlaag blijven hangen. De zwaveldeeltjes kunnen zonlicht absorberen en uiteindelijk zorgen voor minder zonlicht op het aardoppervlak, waardoor het aan de grond minder warm wordt. De Filipijnse vulkaan Pinatubo in 1991 lukte het de warmte op aarde te temperen met zo'n 0,2 graad. Het effect van de Tonga-vulkaan wordt 50x kleiner geschat op een afkoeling van 0,004 graad Celsius. Ter vergelijking: Het wereldwijde klimaat is door de mensen sinds 1900 met 1,1 graad Celsius opgewarmd. Het directe afkoelingseffect van de Hunga Tonga-Hunga Ha'apai is dus minimaal. Wel kunnen grote vulkaanuitbarsting westenwinden versterken en zorgen voor een heel klein beetje extra verkoeling, volgens het KNMI.
De aswolk is nog steeds op de satellietfoto's te zien. Rond 5 uur vanochtend was de aswolk halverwege Australië en Afrika. (bron:Weatherzone)
Broeikasgassen
Naast zwavel en as stoten vulkanen ook nog waterdamp en CO2 uit. CO2 wordt gezien als de boosdoener van het huidige verstoorde klimaat. Alle vulkanen samen stoten gemiddeld 0,26 gigaton per jaar aan CO2 uit. De enorme uitbarsting van de Pinatubo in 1991 was verantwoordelijk voor 0,05 gigaton CO2 extra in de atmosfeer. Dit zijn uiteraard enorme hoeveelheid koolstofdioxide, maar toch valt het relatief mee. De mens is namelijk verantwoordelijk voor 36 gigaton per jaar aan CO2-uitstoot. Iets wat alle vulkanen op aarde gemiddeld ruim 138 jaar over doen om dat in de atmosfeer te pompen. Aangezien de uitbarsting van de Tonga vulkaan kleiner in omvang was dan de Pinatubo, lijkt ook de CO2-bijdrage van de vulkaan beperkt.
