Deze week -en ook vandaag- hebben we al even een voorproefje van de herfst. Veel wind, veel regen en dalende temperaturen. Toch is het nog geen herfst. Die begint namelijk morgenochtend om 8.50 uur exact. Waarom zo precies? En waarom op 23 september? En waarom is het voor meteorologen al drie weken herfst? In deze blog gaan we al die vragen beantwoorden. En natuurlijk ook of het herfstweer zich voortzet als de herfst ook echt begonnen is.
Beusichem, Nelly van Frankenhuyzen
Op 1 september begon de meteorologische herfst. Dat is eigenlijk bepaald door meteorologen zelf. Ieder seizoen duurt precies drie maanden lang. De reden hiervan is dat het een stuk eenvoudiger is om alle klimatologische gegevens bij te houden. Een dag regen -zoals gisteren- of een hele zonnige dag kan zomaar de statistieken over een jaargetijde beïnvloeden. En dan kun je geen betrouwbare vergelijkingen meer maken. Astronomische seizoenen beginnen niet altijd op dezelfde datum maar ergens rond de 21ste. De exacte start van een astronomisch seizoen wordt namelijk bepaald door de stand van de zon ten opzichte van de aarde.
Wat heeft de zon ermee te maken?
De aarde maakt twee rotaties; namelijk om z’n as in ongeveer 24 uur en om de zon waar de aarde ongeveer een jaar over doet. In de astronomie worden de seizoenen bepaald door het moment dat de zon op de evenaar of op een van de keerkringen (Kreefts- of Steenbokskeerkring) komt. Dat is meestal rond de 21ste maar dat verschilt per jaar. Morgen begint de herfst dus op 23 september. De zon staat dan precies boven de evenaar. Dat betekent dat de dag en de nacht even lang duren. Dit moment noemen we een equinox en valt morgen dus om precies te zijn om 08.50 uur. De start van de zomer viel dit jaar op 22 juni. Dan staat de zon dus precies op de Kreeftskeerkring en valt de langste dag. Doordat de rotatie-as van de aarde iets gekanteld staat staat het hele noordelijke halfrond in de zon en blijft het rond de langste dag de hele dag licht op de Noordpool terwijl het dan op de Zuidpool de hele dag donker is. In de winter is dat precies omgekeerd.
Heemstede, Cees
21, 22, 23 of misschien wel 25?
Maar hoe komt het dan dat de ene keer de herfst op 21 september start en andere jaren op 22 of 23 september. Dat heeft enerzijds te maken met de ellipsvormige baan die de aarde om de zon aflegt en anderzijds met de gekantelde aardas. Die staat iets uit het “lood”, een beetje scheef dus, waardoor de seizoenen soms iets eerder of wat later starten. Om te zorgen dat het niet gebeurt dat de herfst op 25 september start wordt eens in de vier jaar een schrikkeljaar ingelast en dus een dag extra ter compensatie waardoor dus de herfst weer eerder van start gaat. Dat gebeurt volgend jaar. 2024 is een schrikkeljaar en dus heeft februari een 29e dag. Zo zorgen we ervoor dat de seizoenen niet verder opschuiven in de tijd.
Herfstweer op komst?
Ondanks het weer van de afgelopen week, gaat de herfst dit jaar met heel mooi nazomerweer van start. Nog even geen storm en geen regen. Morgen begint de herfst dus exact om 8.50 uur. En morgen wordt nog een overgangsdag met vooral in de ochtend en aan het begin van de middag nog buien. Daarna wordt het droog en komt de zon er steeds beter bij. Met een graad of 17 ligt de temperatuur rond het gemiddelde voor de tijd van het jaar. Vanaf zondag krijgen we een aantal dagen met rustig en heel zonnig najaarsweer. Het wordt warm voor eind september met zo'n 22 tot lokaal wel 24 of een zomerse 25 graden op woensdag. Geniet ervan!
