Het is vandaag precies 2 jaar geleden dat er door dagenlang zware regenval grote overstromingen plaatsvonden in Zuid-Limburg, de Ardennen, de Eifel en later ook in de uiterwaarden van de Maas. In deze blog blikken we per dag terug naar wat er allemaal gebeurd is. Dit is deel 1, deel 2 volgt morgen.
Maandag 12 juli:
KNMI voorspelt wateroverlast door aanhoudende regenval in Zuid-Limburg. Het Europees weermodel voorspelt ruim 150 tot 200 mm, vooral in de Eifel. Zoveel regen in korte tijd, dat was al reden voor bezorgdheid. Overstromingen zijn goed mogelijk met zulke regensommen, overstromingen in de zomer vormen een groter risico, want er is veel toerisme rond de rivieren en beken. Het was de afgelopen dagen ook al te merken dat de lucht vochtiger geworden is, de ochtenden begonnen plaatselijk namelijk al mistig.
Een lagedrukgebied tolt lange tijd rond boven Duitsland, en zorgt voor een zogenaamd "slepend front". Een slepend front is een neerslaggebied dat lange tijd over dezelfde regio heen trekt, en zo ook veel neerslag achterlaat.
Het Europees weermodel berekende op de ochtend van 12 juli 140 mm in Zuid-Limburg en in de Eifel plaatselijk 180 tot 200 mm. Later zou blijken dat deze verwachting heel accuraat was.
Dinsdag 13 juli:
In de ochtend trekt er een groot regengebied vanuit Duitsland het land binnen. In de avond heeft vooral Zuid-Limburg plaatselijk zware buien, bovendien hangen deze buien lang boven dezelfde plaats. Er valt 80 mm aan regenval in Kerkrade en omgeving, de gemeente deelt zandzakken uit. Even later wordt de A79 geblokkeerd door overstromingen.
Er wordt een waarschuwing afgegeven voor hoogwater in uiterwaarden van de Maas. De waterstand in de rivieren gaat snel stijgen, dus het vee dat ’s zomers in de uiterwaarden staat loopt risico. Het KNMI waarschuwt dat de hevige regenval nog dagen aan kan houden, er wordt daarom code oranje afgegeven. Weermodellen geven aan dat er nog lokaal 150 mm aan regen kan gaan vallen in de Ardennen en de Eifel.
Later in de avond ontstaat er snel een crisissituatie. De waterbuffers zijn door de zeer zware buien eerder die dag al volgelopen, zoals De Hem in Hoensbroek. Het water blijft maar toestromen, en hierdoor dreigt de dam van de waterbuffer door te breken. Het waterbuffel loopt al over, hierdoor stroomt er veel water naar lagergelegen huizen. Het waterpeil stijgt snel, zelfs zo snel dat de bewoners van de watermolen die naast de Caumerbeek in Heerlen wonen zwemmend hun huis moeten verlaten. Ook is er in Kerkrade een bedrijfshal ingestort door het gewicht van het water op het dak. Beken zoals de Voer zitten al aan het alarmpeil, en dan moet de neerslag van 14 juli nog komen...
Op dinsdag 13 juli ontstonden enkele zware buien rond Zuid-Limburg. Deze buien trokken langzaam, en lieten in Zuid-Limburg plaatselijk ruim 80 mm regen achter. De buien waren wel nog vrij lokaal, maar veroorzaakten lokaal dus al veel overlast.
Ochtend van 14 juli: de bodems en beken kunnen alle neerslag niet meer aan, je ziet hier water over het land stromen.
Woensdag 14 juli:
De volgende dag moet Zuid-Limburg zich opnieuw schrap zetten voor zware regenbuien. De afgelopen nacht zijn er al verschillende beken buiten hun oevers getreden, waardoor er tientallen huishoudens water in huis gekregen hebben. In de nacht naar woensdag 14 juli is er in Duitsland een groot gebied met zware neerslag ontstaan. Dit gebied zet koers naar Zuid-Limburg, dus met opnieuw een kletsnatte dag voor de boeg genoeg reden voor bezorgdheid.
Nadat de A79 woensdagochtend juist weer geopend was, moet de weg even later alweer dicht omdat de snelweg opnieuw onder water is gelopen door hevige regenval. Later wordt ook de A76 afgesloten wegens overstromingen en een omgevallen boom op de snelweg. Als de avond valt blijkt ook het spoor bij Eijsden overstroomd te zijn, hierop is het treinverkeer ook stilgelegd.
Net over de grens, in de Belgische Voerstreek, is het rampenplan afgekondigd omdat daar ook een aantal rivieren dreigen te overstromen.
Kampeerders moeten halsoverkop vertrekken uit campings langs rivieren en beken, zoals campings langs de Geul. Sommige kampeerders worden opgevangen in dorps- en gemeenschapshuizen. Ook in het buitenland worden campings aan het water ontruimd.
De Limburgse dorpen Simpelveld en Bocholtz overstromen, en als het 's avonds donker wordt loopt ook het centrum van Valkenburg onder water. Het water stroomt in sommige huizen via de achterdeur naar binnen, om dan vervolgens via de voordeur weer uit het huis te stromen. Het water van de Geul stroomt soms dwars door de huizen heen. In het donker worden ook een hospice en verpleeghuis ontruimt. De situatie wordt ieder uur ernstiger. Veel zorginstellingen zijn kwetsbaar, zeker omdat corona ook nog een bijkomend risico vormt. De veiligheidsregio onderzoekt welke gebieden er mogelijk nog meer ontruimt moeten worden.
Het leger gaat Zuid-Limburg helpen bij de overstromingen, een brigade vertrekt vanuit Oirschot naar Limburg.
Het KNMI heeft opgeschaald naar code rood. Op het eind van 14 juli laten crisisteams weten klaar te staan voor inzet.
Het KNMI geeft code rood af voor overvloedige regenval in Limburg.
Noord-Limburg bereidt zich al voor op een hoogwatergolf die in de Maas onderweg is. De hoogwatergolf rukt ook op naar de Roervallei bij Roermond. Hier wordt de waterstand ook nauwkeurig in de gaten gehouden. De keringen aan de Maas worden ook allemaal gesloten, wat erg uitzonderlijk is voor een zomermaand zoals juli.
Er wordt ook met zorg gekeken naar de beelden die binnendruppelen uit het rampgebied in Ardennen, want dit wassende water zal ook richting Nederland komen. De verwachtingen zijn dat de Maas in de buurt gaat komen van een recordafvoer aan water. Uit Duitsland verschijnen ook schokkende beelden van auto's die mee worden gesleurd. Het blijkt dat auto's enige tijd blijven drijven in een kolkende beek. In Luxemburg moeten ook kampeerders campings aan o.a. de Moezel verlaten.
Op woensdag 14 juli was er vrijwel de hele dag zware regenval in de Ardennen, Zuid-Limburg en de Eifel. Op grote schaal viel er 100 mm, tot plaatselijk ruim 200 mm regen.
Ochtend van 15 juli: beken treden massaal buiten hun oevers. Door wegafzettingen zijn sommige gebieden niet meer te bereiken.
In deel 2 lees je meer over de gevolgen van de overstromingen, en hoe de hoogwatergolf naar Noord-Limburg verplaatst.
