Morgen trekt de wind, door de komst van een lagedrukgebied, flink aan. Aan zee komt een harde zuidwester te staan, 7 Bft. En daarbij is kans op zware windstoten. Hoe komt het dat het soms zo hard waait? Wat is wind überhaupt en wat zegt windkracht 7 eigenlijk?
Wat is wind?
Wind is de beweging van lucht van één punt naar een ander. Dus is het de verplaatsing van luchtdeeltjes in de atmosfeer. Op aarde is er altijd beweging in de atmosfeer. Daar schuilen vaak veel natuurkundige processen en andere factoren achter, maar in principe verplaatst lucht zich omdat er verschil is in luchtdruk.
Wind in de haren (foto: Burry vd Brink)
De rol van luchtdruk
De zon warmt het aardoppervlak op en zo wordt de lucht boven het aardoppervlak ook warmer. Warme lucht is lichter dan koude lucht en zal dus opstijgen. Met het opstijgen van de lucht, ontstaat aan het aardoppervlak een "tekort" aan lucht. Met het tekort aan lucht daalt tegelijkertijd op die plek de luchtdruk en ontstaat een lagedrukgebied. Lagedrukgebieden gaan vaak gepaard met regen. Dat komt doordat de stijgende lucht condenseert en er vervolgens regenwolken tot ontwikkeling komen.
In de kern van het lagedrukgebied is de luchtdruk op z'n laagst. In de omgeving ervan dus hoger. Hoe verder je je van de kern verwijderd, hoe hoger de luchtdruk wordt. Daar waar de luchtdruk op z'n hoogst is vind je het hogedrukgebied. Bij een hogedrukgebied is overigens sprake van dalende lucht. Gevolg daarvan is dat de lucht uitdroogt en er vaak weinig wolken aanwezig zijn, laat staan regenwolken. Bij een hogedrukgebied vind je vaak kalm en droog weer.
Terug naar de luchtdrukverschillen. Omdat de natuur altijd naar evenwicht streeft, zal die het tekort aan lucht willen opheffen. Luchtoverschot bij een hogedrukgebied komt in beweging en stroomt naar de plek waar sprake is van een tekort aan lucht (lagedrukgebied). De lucht stroomt dus van een hogedrukgebied naar het lagedrukgebied en daarmee is er wind!
Altijd in beweging
De atmosfeer is altijd in beweging. Dat komt enerzijds door het temperatuurverschil tussen de evenaar en de polen. Dat komt met name door de het verschil in zonne-energie die op de polen wordt afgegeven in vergelijking met die op de evenaar. Laatstgenoemde is natuurlijk veel warmer, waardoor er boven de evenaar vrijwel constant een relatief lage luchtdruk aanwezig is. Op de polen is meestal sprake van relatief hoge luchtdruk. De andere factor komt door het draaien van de aarde. Hierdoor stroomt de lucht nooit in een rechte lijn van hoog naar laag. Er vindt altijd afbuiging plaats en daarom blijven de luchtdrukverschillen op aarde in stand.
Hoe groter de verschillen in luchtdruk zijn, hoe sneller de lucht gaat stromen. Denk bij een lagedrukgebied een aan een dal en bij een hogedrukgebied aan een heuvel. Zijn de verschillen onderling klein is sprake van een vlakke helling en zal een bal rustig naar beneden rollen. Is er sprake van de diep dal en een flinke heuvel zal de helling een stuk steiler zijn en de bal rolt in een rap tempo naar beneden.
Zo werkt 't ook met wind. Hoe groter de luchtdrukverschillen, hoe harder de lucht stroomt en hoe harder 't waait. Bij een lagedrukgebied zijn de de luchtdrukverschillen over een relatief klein gebied vaak groot en dat is dan ook de reden dat het bij een lagedrukgebied vaak harder waait.
De man van de windkracht
De doorstaande wind waar we het vaak in de weerberichten over hebben wordt uitgedrukt in Beaufort (Bft.). Er wordt ook vaak gesproken over windkracht, maar dat is niet de officiële eenheid. Waar komt dat Beaufort vandaan en wat zegt dat nu eigenlijk over de wind?
De man die de Beaufort- of windkracht schaal bedacht was de Ierse Francis Beaufort (1774 - 1857). Hij was admiraal en tevens voorzitter van de hydrografische dienst van de Britse marine. De admiraal keek bij het indelen van de windkracht niet zozeer naar de wind zelf, maar naar het gedrag van zijn (zeil)schip.
Gedrag van het schip was de basis voor de windschaal van Beaufort (foto: Sytse Schoustra)
Hij keek bijvoorbeeld hoeveel zeil er gevoerd moest worden bij een zwakke bries, storm of orkaan. Hiervoor stelde hij in 1805 dertien stadia vast (windkracht 0 t/m 12). De schaal van Beaufort werd uiteindelijk de norm binnen de Britse marine en later wereldwijd. Deze schaal gold in eerste instantie voor zee. Voor de windkracht boven land werden later criteria opgesteld die bijvoorbeeld verband hielden met het bewegen van bladeren, takken en bomen.
Pagina uit het logboek van Francis Beaufort 1810 (bron: Metoffice)
De Beaufortschaal gaat uit van de gemiddelde windsnelheid, gemeten over een periode van 10 minuten. Daarom kunnen en mogen windstoten alleen in km/u (of m/s of knopen) worden uitgedrukt en nooit in Bft!
De wind morgen
Morgen trekt een uitdiepend lagedrukgebied over Engeland noordwaarts. Kijkende naar het luchtdrukverschil van Engeland tot aan Nederland; die neemt toe. Daarmee gaat het in onze omgeving harder waaien. Aan de kust komt een harde wind, 7 Bft te staan. Ook in het binnenland neemt de wind toe tot een matige tot vrij krachtige zuidwestenbries, 4-5 Bft. Daarnaast wordt de wind vlagerig. In de kustgebieden, met name de westkust komen zware windstoten voor tot 80 km/u.
Luchtdrukkaart voor dinsdag 6 juli 2021
Het weerbeeld is daarbij verder niet onaardig: wolken, zon en een enkele bui. De temperatuur loopt ook nog op naar waarden boven 20 graden. Na morgen worden de luchtdrukverschillen kleiner en daarmee neemt de wind ook weer in kracht af.
Weerbeeld / verwachting dinsdag 6 juli 2021
De meest recente weersverwachting vind u hier.
(bron: Metoffice, Historiek, Buienradar)
