Dat laatste zegt universitair docent hydrologie Niko Wanders, van de Universiteit van Utrecht. "Het is een geruststellende gedachte", voegt hij daar direct aan toe.
De grondwaterstanden zijn op dit moment door het hele land normaal tot hoog, schetst hij. Zelfs in de zandgronden, die het meest gevoelig zijn voor droogte, zit een goede ondergrondse waterbuffer. "Vanaf september of oktober wordt die buffer jaarlijks aangevuld. Dan is het seizoen van de stortbuien die je barbecue om zeep helpen voorbij en valt er weer meer miezerregen, die beter de grond in trekt."
Meer regen dan normaal in heel april
Dat aanvullen duurt tot grofweg 1 april, omdat rond die tijd normaal gesproken weer meer water begint te verdampen dan er valt. "Dan gaan we dus interen op de bodemvoorraden. Hoe hoger het grondwaterpeil op dat moment is, hoe beter."
En hoewel het velletje met 1 april erop alweer lang en breed van de scheurkalender is getrokken, is van een dalend grondwaterniveau zeker nog geen sprake. Normaal valt in april gemiddeld zo'n 40 millimeter regen per maand in Nederland. Nu is er alleen in de eerste helft van de maand al meer dan dat gevallen, weet meteoroloog Marc de Jong van Buienradar: "42 millimeter al gemiddeld, om precies te zijn."
Het contrast met voorgaande jaren is enorm. "Vorig jaar hadden we de zonnigste maand maart ooit. En drie jaar geleden, in 2020, was dát de zonnigste maand ooit. Toen verveelden we ons weleens in de weerkamer: alweer een stralend blauwe lucht, zeiden we dan. We hebben echt een paar hele droge lentes gehad."
En van al die regen worden veel mensen wat, nou ja, neerslachtig, weet ook de meteoroloog. "Maar neem bijvoorbeeld een bloem als de hyacint. Die bloeide de afgelopen jaren vlak boven de grond, met een steel van misschien twee centimeter. En dit jaar? Wel acht centimeter. Het is simpel, de natuur staat er echt beter voor.'
'Weet je 2018 nog?'
Biedt dat garanties voor de toekomst? Afgelopen najaar stond dit bericht nog op rtlnieuws.nl: 'Het is weer voorbij die - veel te hete - zomer: kurkdroog en zonnig'. Want kurkdroog was het toen, met alle gevolgen voor de natuur en landbouw van dien. Kan het deze zomaar – ondanks die royale buffer die we nu onder de grond nu dus hebben – toch weer net zo nijpend worden?
Ja, dat kan, is het korte antwoord. Wanders: "Kijk bijvoorbeeld naar 2018, toen begonnen we net als nu met relatief gunstige grondwaterstanden. Maar in de zomer hebben we alsnog grote droogteproblemen gehad. Je kunt dat niet uitsluiten."
Maar dan moet het wel eerst echt een langere periode droog zijn. "In een korte droge periode zal je het gras zien verdorren, maar dieper in de grond zit water genoeg."
Meteoroloog De Jong onderschrijft dat: "Kijk, in de voorjaar en de zomer is het niet ongebruikelijk dat het anderhalve maand niet of nauwelijks regent. Als je een paar weken veel zon hebt en dan ook nog eens een droge oostenwind, dan gaat het toch weer hard met die verdamping."
Op korte termijn wordt zo'n droge periode niet verwacht. Sterker nog, er komt iets heel anders aan vanuit het oosten: "Een lagedrukgebied ja. En dat gebeurt niet zo vaak, die komen normaal gesproken uit het westen. Daarom hadden de computermodellen er ook even moeite mee, eerder waren de verwachtingen droger. Maar vooral donderdag wordt het best wel nat. "
'Bewuster mee bezig'
Daar komt bij dat we de afgelopen jaren bewuster omgaan met droogte en water, zegt Wanders. "Waterschappen proberen water meer vast te houden. Sloten worden hoger gehouden met stuwen, waardoor het grondwater ook hoger blijft. Dat heeft lokaal – naast regen – ook gunstig effect. "
Nog een voorbeeld: Rijkswaterstaat heeft nu al het waterpeil in het IJsselmeer verhoogd, met het oog op mogelijke watertekorten in de zomer. "Dat is het grootste reservoir van Nederland, een enorme zoetwaterbak die we kunnen gebruiken in tijden van droogte."
Of er ergens deze zomer nog wel bloedhete en krukdroge weken op ons wachten, kan zelfs de beste weerman nu nog niet zeggen. Marc de Jong: "Zover kunnen we niet vooruitkijken. Maar nogmaals, de uitgangspositie is dit jaar goed. Als je van hier naar Parijs rijdt met de auto, is de kans dat je daar zonder problemen aankomt het grootst als je met een volle tank vertrekt. De natuur vertrekt dit jaar met die volle tank."
